CBE Polska

Systemy wsparcia w nowej ustawie o OZE – straty dla przedsiębiorców czy racjonalizacja systemu?

Nowo ogłoszona ustawa o odnawialnych źródłach energii jest obecnie na etapie konsultacji społecznych. Jednym z kluczowych elementów tych przepisów są diametralne zmiany w funkcjonowaniu obecnego modelu wspierania energii ze źródeł odnawialnych – czyli tzw. „zielonych certyfikatów”. Nowe przepisy zakładają bowiem zachowanie części obecnego systemu certyfikacji, jak również jego zbliżenie do modeli funkcjonujących w większości europejskich krajów. Już dziś proponowane rozwiązania budzą ogromny sprzeciw wśród  Przedstawicieli branży energetycznej, jak również inwestorów. W ocenie Andrzeja Rubczyńskiego, Dyrektora Departamentu Rozwoju PGNiG Termika SA: "Ze względu na niespójność proponowanych przepisów, rok 2012 będzie szczególnie trudnym czasem dla inwestorów OZE. Poddane konsultacjom przepisy, najprawdopodobniej (w formie gotowej ustawy) zostaną podpisane pod koniec 2012, co oznacza że nikt w obliczu tak dużej niepewności nie podejmie nowych decyzji  inwestycyjnych".

Nie milkną glosy sprzeciwu przedstawicieli sektora energetycznego, którzy przedstawiają czarny scenariusz dla rynku po wprowadzeniu nowej ustawy. Poszczególne przedsiębiorstwa alarmują, że przepisy w obecnym kształcie zahamują, a nie jak zakładano, będą stymulować  rozwój odnawialnych źródeł energii. Eksperci podkreślają, że właśnie teraz jest czas na sformułowanie poprawek ustawy.  W obliczu znaczących zmian w otoczeniu regulacyjnym, w dniu 31 stycznia 2012 roku w Warszawie odbyło się Seminarium „Nowy model rynku zielonych certyfikatów” organizowane przez Zespół CBE Polska. Partnerem wydarzenia była międzynarodowa kancelaria prawna Linklaters oraz holenderska firma brokerska STX Services. Wydarzeniu patronowały: Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC IEO) oraz Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej (ZP FEO). W trakcie wydarzenia, polscy  i zagraniczni Eksperci zanalizowali nowo zaprojektowane przepisy, zaprezentowali doświadczenia zagraniczne i możliwości implementacji tych najlepszych na gruncie polskim.

W opinii dr Zdzisława Murasa: „Nowo zaprojektowana ustawa o OZE nie widzi wcale kryteriów zrównoważonego rozwoju. Należy więc zaczerpnąć z najlepszych rozwiązań europejskich i zaimplementować je do projektowanego systemu polskiego. Dobry system wsparcia to bowiem kluczowy stymulant dla rozwój OZE w perspektywie kilkudziesięciu lat. System powinien być wygasający bo w innym przypadku nie ma presji dla rozwoju innowacji”.

Jakie systemy wsparcia OZE funkcjonują w Europie i w Polsce?

Thomas Schulz, Partner, oraz Szef zespołu ds. energii odnawialnej w berlińskim biurze kancelarii prawnej Linklaters podkreśla, że: "dobry system to taki, który zabezpiecza interesy deweloperów OZE. Regulator i ustawodawca powinni stworzyć takie zaplecze legislacyjne by zapewnić stabilność otoczenia inwestycyjnego. Doskonałym przykładem takiego systemu są np. Niemcy. Rząd federalny założył bowiem 35% udziału energii ze źródeł odnawialnych do 2020 roku i 80% do roku 2050. By cel został zrealizowany wprowadzono np. przepisy dotyczące praw nabytych, okresy przejściowe i konstytucyjną zasadę ochrony uzasadnionych interesów. Poza tym szczegółowo określono zasady odbioru i przyłączeń nowych źródeł, jak również stałą taryfę gwarantowaną na okres 20 lat. Drugi przykład dobrze funkcjonującego rynku to Wielka Brytania, gdzie oprócz standardowego systemu kwotowego dołożono moduł feed in tariff (ROC i FIT). Oprócz dużych wytwórców, wsparcie mogą otrzymać mikroźródła i w zasadzie wszystkie podmioty, niezależnie czy zużywają energię na potrzeby własne czy wtłaczają go do sieci". Dr Bartosz Soliński z Katedry Zarządzania w Energetyce Wydziału Zarządzania Akademii Górniczo- Hutniczej zwraca natomiast uwagę na systemy funkcjonujące w Czechach, Ukrainie, Hiszpanii i Rumunii.

Regulacje krajowe i proponowany model systemów wsparcia w nowej ustawie o OZE

Normy dotyczące funkcjonowania systemu wsparcia zostały ujęte w dwóch oddzielnych aktach prawnych: nowej ustawie "prawo energetyczne" oraz ustawie o odnawialnych źródłach energii. Ma to swoje dobre i złe strony. Zdaniem dr Zdzisława Murasa: "Nie ma spójnej wizji korelacji pomiędzy ustawami z tzw. "trójpaku". Brakuje np. ujednoliconych definicji zawartych w ustawach. Ze względu na nieprecyzyjne zapisy istnieje również realne zagrożenie podwójnego rozliczania obowiązku". Dr Agnieszka Koniewicz, Radca Prawny z warszawskiego oddziału kancelarii prawnej Linklaters wskazuje natomiast problemy wynikające z zapisów dotyczących zasad przyłączania do sieci. Jej zdaniem: "nowa ustawa o OZE nie wskazuje zasad rozliczania energii. Istnieje więc zagrożenie, że operator sieci odmówi wprowadzenia energii w przypadku braku umowy sprzedaży i wyznaczonego podmiotu odpowiedzialnego za bilansowanie. Brak tych zasad poskutkuje natomiast konfliktami ze strony operatorów, co w konsekwencji może zaważyć na egzekwowaniu obowiązku odbioru energii w praktyce". Ekspertka zwraca również uwagę na okresy proponowanych w ustawie dopłat.: "należy zastanowić się czy proponowany okres 15 lat powinien odnosić się do wszystkich technologii. Być może warto go zróżnicować". Dr Koniewicz zaznacza również, że w nowo projektowanym systemie nie są wcale ujęci duzi, przemysłowi odbiorcy energii "Jeśli tak pozostanie - będą oni w przyszłości niezwykle aktywną grupą w kontekście wnoszenia skarg do URE" - dodaje.

Szczególnie duże emocje wzbudzają współczynniki proponowane przez Ministerstwo Gospodarki. Przedstawiciele branży energetycznej, którzy uczestniczyli w seminarium "Nowy model rynku zielonych certyfikatów" w dniu 31 stycznia 2012 w Warszawie, podkreślają iż chcieliby uzyskać z Ministerstwa racjonalne i wiarygodne uzasadnienie dotyczące określenia wysokości współczynników.
Maciej Chmieliński z RWE Polska analizując obecny i planowany system wsparcia OZE z perspektywy dużego inwestora, wskazuje szereg kluczowych problemów, w tym:

• ryzyko wynikające z likwidacji obowiązku zakupu energii
• zmianę sposobu naliczania opłaty zastępczej, która w perspektywie poskutkuje ograniczeniem potencjalnych dochodów dla nowych projektów OZE
• rozwiązanie umożliwiające OSD pozostawienie bez odpowiedzi wniosku o przyłączenie OZE do sieci – co może uniemożliwić odwołanie się inwestora od negatywnej decyzji OSD a nawet całkowite zablokować projekt.

Ekspert wskazuje również, iż "przez źle zaprojektowane przepisy firmy z zagranicznym kapitałem wstrzymują realizację projektów w Polsce. Rynek zaczyna być bowiem mniej perspektywiczny pod względem inwestycyjnym". Dodaje również, że:"Wpływ nowej ustawy OZE będzie niewątpliwie pozytywny dla producentów „zielonego ciepła” oraz dla mikroźródeł OZE poniżej 40 kW mocy zainstalowanej, dzięki czemu możliwy będzie ich dynamiczny rozwój po wejściu w życie nowej ustawy. Jednocześnie jednak przepisy ograniczają wsparcie i zwiększają niepewność działania dla dużych istniejących i przyszłych instalacji OZE – np. farm wiatrowych, które stanowią obecnie znaczący udział w wypełnianiu przez Polskę obowiązków udziału odnawialnej energii w końcowym zużyciu energii brutto. Może to spowodować ograniczenie niektórych inwestycji i w konsekwencji obniżenie udziału OZE w energy mix.

Korzyści dla polskich przedsiębiorców energii odnawialnej wynikające z przyłączenia się do europejskiego systemu gwarancji pochodzenia.

Kolejną nowością jakie zakłada ustawa jest wdrożenie obok tzw. "zielonych certyfikatów", systemu gwarancji pochodzenia energii z OZE. Niezwykle istotną sprawą jest ich prawidłowe ujęcie w ustawie by w przyszłości przynosiły korzyści dla potencjalnych inwestorów. Gwarancja źródła pochodzenia energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych jest ściśle powiązana z "zieloną energią" i jej podstawowym celem jest poręczenie ekologicznego charakteru energii. Natomiast tzw. zbywalne zielone certyfikaty posiadają wymiar handlowy i podlegają obrotowi niezależnie od fizycznego obrotu energią. Jak podkreślają Max van Meer oraz Grzegorz Biliński z holenderskiej firmy brokerskiej STX SERVICES "już dziś, pomimo iż Polska jest jednym z krajów dopiero aplikujących do systemu, mamy wiele zapytań od zagranicznych inwestorów zainteresowanych polskimi gwarancjami pochodzenia. Jest to dla nich rynek bardzo potencjalny.  Dlatego niezwykle istotne jest, by projektowany w ustawie system gwarancji był zgodny ze standardami kluczowych organizacji certyfikujących. Należy wystrzegać się sytuacji jaka zaistniała np. w Hiszpanii, gdzie system nie spełnia tych standardów. Konsekwencje dla kraju są dotkliwe, bowiem jest on handlowo ograniczony geograficznie do własnego terytorium. Żaden z krajów europejskich nie kupuje hiszpańskich gwarancji, bo są one niezgodne ze standardami. Polska jest obecnie na etapie projektowani przepisów i musi koniecznie wziąć pod uwagę błędy hiszpańskie. A stawka  jest wysoka...ponieważ zgodnie z raportem Ministerstwa Gospodarki z listopada 2011 roku, w 2010 roku w Polsce wyprodukowano w OZE 10,895 Twh energii. Przy średnim poziomie cen GoO na poziomie 0,50 euro – to 5,5 miliona euro rocznie zysku. Jest więc o co walczyć".

Kolejne debaty na temat ustawy o OZE

"Dzięki systematycznemu researchowi oraz wsparciu naszych Ekspertów, jako pierwsi na rynku zorganizowaliśmy debatę na temat realiów europejskiego rynku OZE oraz perspektyw implementacji najlepszych rozwiązań legislacyjnych w Polsce. W bardzo krótkim czasie od publikacji projektu ustawy o OZE udało na się zebrać kluczowych Prelegentów, jak również liczne grono Przedstawicieli przedsiębiorstw energetycznych, którzy mieli okazję wymienić się opiniami i wskazać największe ryzyka wynikające z ustawy. Trafne uwagi i opinie Uczestników Seminarium zaowocowały decyzją o kontynuacji debaty podczas kolejnych organizowanych przez nas wydarzeń" - zapewniła Maria Przekopowska, Dyrektor Zarządzający CBE Polska. "Już 9 marca 2012 roku zapraszamy na specjalistyczne Warsztaty „Nowa ustawa i mechanizmy wsparcia OZE. Zakres, obowiązywanie, konsekwencje dla rynku", które odbędą się w Warszawie. Wydarzenie zostanie podzielone na dwa bloki tematyczne - pierwszy poświęcony zostanie omówieniu kluczowych zmian wprowadzonych w ustawie, natomiast II blok będzie szczegółową analizą nowych mechanizmów i instrumentów wsparcia wytwarzania energii z OZE”- dodaje.

rys1. dr Zdzisław Muras, autorska prezentacja multimedialna z Seminarium „Nowy model rynku zielonych certyfikatów”, 31 stycznia 2012, Warszawa
rys2. Maciej Chmieliński, RWE Polska, autorska prezentacja multimedialna z Seminarium „Nowy model rynku zielonych certyfikatów”, 31 stycznia 2012, Warszawa.
rys.3 Gramwzielone.pl
rys.4. Max van Meer oraz Grzegorz Biliński, STX SERVICES, autorska prezentacja multimedialna z Seminarium „Nowy model rynku zielonych certyfikatów”, 31 stycznia 2012, Warszawa

Jako Organizator - firma Center for Business Education pragnie podziękować wszystkim uczestnikom, Ekspertom oraz Partnerom i Patronom. Ponownie dziękujemy za zaufanie i zapraszamy do uczestnictwa w naszych kolejnych projektach. Dodatkowo informujemy, że istnieje możliwość opublikowania wniosków poszczególnych gości i Ekspertów. Jeśli mają Państwo uwagi i komentarze, prosimy o ich nadesłanie a zostaną one opublikowane  na stronie projektu. Dodatkowo, jeśli wypowiedź będzie odnosiła się również do wykorzystania biomasy na cele energetyczne, opublikujemy ją na stronie naszego portalu tematycznego: www.spalaniebiomasy.pl

Skorzystaj z naszego doświadczenia. W 2012 roku zorganizowaliśmy już trzy specjalistyczne spotkania poświęcone regulacjom z tzw. "trójpaku ustaw"!