| Spis treści |
|---|
| Start |
| Artykuły |
| Wnioski z debaty |
| Patroni honorowi |
Straty w systemie energetycznym. Problemy, zapobieganie, doświadczenia – główne wnioski z opolskiej konferencji
Poprawa efektywności energetycznej jest jednym z priorytetów polskiej polityki energetycznej, na który w sposób szczególny uwagę zwracają zarówno naukowcy, politycy jak i specjaliści z dziedziny energetyki. Jest to także zobowiązanie wobec Unii Europejskiej, które skutkuje koniecznością podejmowania wszelkich działań zmierzających do wzrostu efektywności wytwarzania, transportu (przesył i dystrybucja) oraz końcowego użytkowania energii. W obliczu tak zdefiniowanego celu, gospodarcze i społeczne aspekty racjonalnego gospodarowania energią stają się kwestią niezwykle istotną.
Opolska konferencja na temat strat w systemie energetycznym potwierdziła ogromną wagę tego zagadnienia. Materiał prezentowany przez prelegentów podczas konferencji oraz tezy formułowane w trakcie ożywionej dyskusji panelowej skłaniają do prezentacji – z perspektywy moderatora – kilku ogólnych spostrzeżeń:
• Trwający proces przemian rynkowych w Polsce, zapoczątkowany na początku lat 90-tych, stanowi jedyny i niepowtarzalny w swym rodzaju obszar doświadczeń, koncentrujących się na transformacji gospodarczej. Nauka, wynikająca z działań podjętych w minionych latach powinna stanowić główną wartość w podejmowaniu decyzji przyszłościowych. Natomiast, konfrontacja tej myśli z obecną alokacją rozwiązań innowacyjnych i pro-efektywnościowych w różnych dziedzinach krajowej gospodarki nie napawa jeszcze zbytnim optymizmem. A przecież stosowanie innowacyjnych rozwiązań to najprostsza droga do osiągnięcia wzrostu efektywności energetycznej.
• Debata panelowa wyraźnie ukierunkowała przyszłe scenariusze działań w krajowej energetyce na równoczesny rozwój wielkiej energetyki konwencjonalnej (węglowej) oraz energetyki rozproszonej (odnawialnej), przy czym – w opinii ekspertów należy spodziewać się słabnącej tendencji rozwojowej energetyki węglowej. Może to skutkować kilku, a nawet kilkunastoprocentowym zmniejszeniem jej udziału w strukturze wytwarzania energii.
W procesie dalszej restrukturyzacji sektora energetycznego należy także zadbać o stworzenie warunków do konkurowania różnych technologii wytwórczych, stosowania innowacyjnych technologii modernizacji i rozwoju sieci elektroenergetycznych oraz do rozwoju różnych technologii efektywnego użytkowania energii. W ten nurt wpisuje się głównie rozwój energetyki rozproszonej, sieci inteligentnych i sieci o zwiększonej przepustowości, jako alternatywne rozwiązania mające wpływ na ograniczenie strat w systemie energetycznym.
• Dyskusja ekspertów doprowadziła do stwierdzenia, że obecny krajowy model taryfowy wymaga systemowej rekonstrukcji, która zapewni m.in. promowanie Operatorów za jakość i efektywności (w tym ograniczanie strat w systemie) dostaw energii oraz za stosowanie innowacyjnych rozwiązań.
Podsumowując konferencję, jako istotne wydarzenie o zasięgu krajowym i regionalnym chciałbym wyrazić gorące słowa podziękowania dla organizatora konferencji i wszystkich jej uczestników, prelegentów, osób biorących udział w panelu dyskusyjnym, sponsorów i patronów, gdyż powodzenie konferencji jest Ich udziałem.
Opiekun naukowy
prof. Waldemar Skomudek
Politechnika Opolska
Współcześnie dokonuje się zmiana paradygmatu regulacji przedsiębiorstw sieciowych związana z wymaganiami, jakie stawia przed sektorem sieciowym zasada zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa, innowacje, konkurencja. Zmienia się profil zużycia energii, zwiększa się udział generacji rozproszonej w bilansie energetycznym, aktualnymi stają się wizje aktywnego konsumenta, zarządzania popytem, wykorzystania samochodów elektrycznych i infrastruktury ich ładowania. Jest wreszcie tak, że produkty oferowane przez szeroko rozumiany sektor energetyczny odstają od tych, które oferują konsumentowi inne sektory, w tym przede wszystkim sektor telekomunikacyjny. To oznacza konieczność odmiennego podejścia w dwóch sferach, a mianowicie:• w sferze zarządzania przedsiębiorstwami sieciowymi,
• w sferze regulacji przedsiębiorstw sieciowych.
Zmiana, która dokonuje się w obu wskazanych sferach opisywana jest poprzez koncepcję inteligentnych sieci. W sferze regulacji ta zmiana wymaga wypracowania nowego modelu regulacji w miejsce dotychczasowego, który bazował przede wszystkim na kosztach (cost – based regulation). Docelowy model regulacyjny powinien bazować na efektach działania przedsiębiorstw sieciowych (output based regulation) i absorpcji innowacji. W tym zakresie pierwszą ogólną rekomendacją jest:
I. Podjęcie prac nad zdefiniowaniem nowego modelu regulacji, który będzie oparty na wynikach (efektach) i będzie pozwalał na szeroką absorpcję innowacji w sektorach sieciowych.
Takie podejście powinno znaleźć wyraz już w przygotowywanych projektach nowych regulacji prawnych (tzw. trójpak energetyczny) poprzez akceptację modelu decyzji zobowiązujących gwarantujących stabilność finansowania projektów inwestycyjnych, możliwość definiowania szczegółowych celów i efektów działania przedsiębiorstw sieciowych oraz kontroli ich wykonania. Drugą rekomendacją będzie więc:
II. Przyjęcie nowych instrumentów regulacji, w tym modelu decyzji zobowiązujących (porozumień regulacyjnych), gwarantujących stabilność finansowania projektów inwestycyjnych, możliwość definiowania szczegółowych celów i efektów działania przedsiębiorstw sieciowych oraz kontroli ich wykonania.
Nowe podejście do regulacji oznacza również konieczność wypracowania skutecznych metod pozwalających na poradzenie sobie ze starymi problemami, takimi jak niska jakość energii i duże straty w sieciach. W tym kontekście pojawia się konieczność sformułowania kolejnej rekomendacji, a mianowicie:
III. Przyjęcie, z wykorzystaniem wzorców istniejących w innych państwach, regulacji stymulujących poprawę jakości i obniżenie strat sieciowych, bazujących np. na schemacie kary i nagrody (kary za niedochowanie określonych parametrów, nagrody za ich poprawę).
Inwestycje sieciowe w sektorze energetycznym nie rozwijają się m.in. ze względu na bariery prawne, utrudniające uzyskanie tzw. prawa drogi. Stąd też koniecznym jest
IV. Przyjęcie ustawy o korytarzach przesyłowych, która pozwoli na rozwój infrastruktury sieciowej w sektorze energetycznym.
Realizacja tak sformułowanych rekomendacji pozwoli na otwarcie nowego etapu w regulacji sektora energetycznego, wymaga jednak podjęcia wspólnych wysiłków przez organy administracji publicznej, przedsiębiorstwa sieciowe, odbiorców końcowych i środowiska naukowe.
Dr Mariusz Swora
Uniwersytet Jagielloński
