II edycja. Taryfy dla ciepła i nowe zasady ewidencji księgowej

Szanowni Państwo,

zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie przedsiębiorstwa energetyczne (także przedsiębiorstwa nie podlegające obowiązkowi uzyskania koncesji) mają obowiązek ustalania taryf na zasadach określonych w ustawie Prawo energetyczne. Stanowi ono, że przy opracowywaniu taryfy dla ciepła przedsiębiorstwo winno uwzględnić następujące zasady z art. 45:

• taryfa dla ciepła powinna zapewniać pokrycie uzasadnionych kosztów działalności przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie: wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu ciepłem, kosztów modernizacji, rozwoju i ochrony środowiska
• taryfa dla ciepła powinna zapewniać ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen
• różnicowanie cen i stawek opłat określonych w taryfach dla ciepła dla różnych grup odbiorców powinno być stosowane wyłącznie ze względu na uzasadnione koszty spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej
• stawki opłat za usługi przesyłowe powinny być skalkulowane w taki sposób, aby udział opłat stałych za świadczenie usług przesyłowych na wytwarzaniu w łącznych opłatach za te usługi dla danej grupy odbiorców nie był większy niż rzeczywisty udział kosztów stałych w całości kosztów wytwarzania (rozporządzenie z 2010 r.)

Nieprecyzyjne zapisy zarówno samego Prawa Energetycznego jak i rozporządzeń wykonawczych powodują, iż praktyka w zakresie kalkulacji taryf jak i późniejszy proces zatwierdzania stawiają przedsiębiorstwa energetyczne w dość niewygodnej sytuacji.

Podstawowym elementem wniosku taryfowego są koszty uzasadnione dotyczące działalności przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie prowadzonej działalności. Definicja kosztów uzasadnionych stwarza realne problemy zarówno dla przedsiębiorstw jak i regulatora. Stosowana przez regulatora praktyka nie pozwala również ujmować planowanych kosztów odsetek w przypadku gdy przedsiębiorstwu w trakcie procesu taryfikacji wygasła umowa kredytowa, a nowej umowy jeszcze nie zawarto z bankiem finansującym.  Kwestionowane przez URE są również koszty finansowe wynikające z kredytów obrotowych, które nie posiadają sprecyzowanych rat i odsetek.

Bardzo istotnym elementem jest kwestia zwrotu z zaangażowanego kapitału i prawnych możliwości jego wykorzystania w praktyce. Pomimo legislacyjnych możliwości kalkulowania w taryfach zwrotu z zaangażowanego kapitału w praktyce przedsiębiorstwa napotykają duże trudności w skutecznym egzekwowaniu swoich praw w tym zakresie. Rozporządzenie wykonawcze w sposób bardzo ogólny reguluje sposób jego obliczania.

Każde z przedsiębiorstw powinno dołożyć wszelkich starań aby opracować najlepszy model ustalania taryf uwzględniający zarówno potrzeby własne, wymogi prawa i PURE, jak również zapewniający odbiorcom bezpieczny komfort cieplny przy jednoczesnym zachowaniu możliwie najniższego poziomu cen. Biorąc pod uwagę nowe zasady wprowadzone przez PURE względem zwrotu z kapitału na lata 2013 – 2015, wymogi ustawy o efektywności energetycznej i obowiązki względem CO2 – opracowanie „taryfy doskonałej” nie jest prostą sprawą.

Dodatkowym i niebagatelnym wyzwaniem dla branży, które będą miały wpływ na proces taryfowania są zmiany wprowadzone nowelizacją art. 44 ustawy − Prawo energetyczne które weszły w życie 1 stycznia 2014 roku. Wprowadził je wrześniowy tzw. mały trójpak i dotyczą nowych obowiązków w zakresie prowadzonej sprawozdawczości finansowej, które zgodnie z nowym brzmieniem podlegają badaniu w przyszłym roku. Mając na względzie wagę wprowadzonych zmian, warto zagadnieniu temu poświęcić nieco więcej uwagi i zastanowić się, jak nałożone przepisami tej ustawy obowiązki mają, czy raczej muszą, realizować przedsiębiorstwa.
Prezes URE w ramach postępowania taryfowego ma bowiem prawo wezwać przedsiębiorstwo energetyczne do przedstawienia sprawozdań finansowych, o których mowa w art. 44 u-Pe. Organ też w przypadku stwierdzenia, w toku toczącego się postępowania w sprawie zatwierdzenia taryfy, że przedstawiona do zatwierdzenia taryfa nie spełnia wymagań stawianych przez  art. 44-46 u-Pe, może na mocy art. 23 ust. 2 pkt 2 tej ustawy żądać od przedsiębiorstwa energetycznego dostosowania przedstawionej taryfy pod względem zgodności z zasadami  określonymi w art. 44-46 u-Pe. W wypadku, gdy przedsiębiorstwo odmówi zmiany przedstawionej taryfy celem dostosowania jej do ww. wymagań, wówczas Prezes URE − zgodnie z dyspozycją art. 47 ust. 2 − odmówi jej zatwierdzenia z uwagi na jej niezgodność z zasadami i przepisami, o których mowa w art. 44-46. Podsumowując, należy stwierdzić, że brak zbadanego przez biegłych sprawozdania finansowego, zgodnie z dyspozycją zawartą w znowelizowanym art. 44 u-Pe może być podstawą odmowy zatwierdzenia taryfy.

Jak zatem sporządzić taryfę uwzględniając wymogi prawa oraz interesy własne i odbiorców? Jak nie narazić się na kontrolę URE? Co zrobić by w taryfie pokrywać koszty nie tylko najbardziej pilne i niezbędne, ale również te związane z inwestycjami, modernizacją i rozwojem infrastruktury? Jakie są planowane zmiany regulacyjne, które będą wpływ na metodologię sporządzania taryf? Jak poprawnie realizować wymogi dotyczące rachunkowości i uwzględniać postanowienia znowelizowanego art. 44 PE dotyczącego sprawozdawczości finansowej?  Na te i inne pytania odpowiedzieli eksperci podczas II edycji specjalistycznego warsztatu „Taryfy dla ciepła i nowe zasady ewidencji księgowej”, który odbył się w dniu 13 marca 2014 roku w Warszawie i zgromadził grono ponad 120 uczestników.

Zespół CBE POLSKA